ลักษณะทางกายภาพ

นกเงือกเป็นนกที่มีจะงอยปากขนาดใหญ่และมีโหนกแข็ง (casque) อยู่ด้านบนของปาก ซึ่งมีบทบาททั้งในด้านการสื่อสาร การแสดงอำนาจ และช่วยเสริมความแข็งแรงของปากสำหรับการเจาะผลไม้ นอกจากนี้ นกเงือกยังเป็นสัตว์ที่มีความซื่อสัตย์ต่อคู่ครอง เพราะเมื่อตัวผู้และตัวเมียจับคู่กันแล้ว จะอยู่ด้วยกันตลอดชีวิต

 ถิ่นอาศัย

พบได้ในป่าฝนเขตร้อน ป่าดิบชื้น ป่าผลัดใบ และป่าชายเลนในแอฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และบางส่วนของหมู่เกาะแปซิฟิก ในประเทศไทยสามารถพบได้ในหลายพื้นที่ เช่น ป่าฮาลา-บาลา อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ และป่าภาคใต้บางแห่ง

 อาหาร

นกเงือกกินผลไม้เป็นหลัก โดยเฉพาะผลไทรและมะเดื่อ ซึ่งช่วยกระจายเมล็ดพันธุ์ในป่า นอกจากนี้ ยังล่าแมลง สัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก หนู และแม้แต่ไข่นกชนิดอื่นเป็นอาหารเสริม

 พฤติกรรม

เป็นนกที่มีเสียงร้องดังและเป็นเอกลักษณ์ ใช้พลังงานมากในการบินเพราะมีปีกขนาดใหญ่ นอกจากนี้ยังมีพฤติกรรมทำรังที่แปลกประหลาด โดยตัวเมียจะเข้าไปอยู่ในโพรงไม้แล้วใช้ดินและมูลของตัวเองปิดปากโพรง เหลือช่องเล็ก ๆ ให้ตัวผู้ส่งอาหารเข้ามา

อื่นๆ

นกเงือกมีบทบาทสำคัญต่อระบบนิเวศเพราะช่วยกระจายเมล็ดพันธุ์ของพืชป่า อย่างไรก็ตาม นกเงือกบางชนิดกำลังถูกคุกคามจากการทำลายถิ่นอาศัยและการล่า โดยเฉพาะนกเงือกหัวแรด (Buceros rhinoceros) ที่มีกระดูกโหนกเป็นที่ต้องการในตลาดมืด

 วัยเจริญพันธุ์

นกเงือกเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุประมาณ 4-6 ปี ตัวเมียวางไข่ 1-3 ฟองต่อรอบการฟัก และใช้เวลาฟักไข่ 35-45 วัน ลูกนกจะอยู่ในโพรงรังเป็นเวลาหลายเดือนก่อนจะสามารถออกจากรังได้